Adam we senzura
Adam, meger, içindäki pikirini açyk aýtmagy däl-de, aýtmazlygy, özüni senzura astynda saklamagy köp öwrenýär. Bu onuň söz, pikir aýtmak ukybynyň ösmeginiň öňüni alýar, belki-de ony öldürýär. Ýöne onuň hudaý tarapyn berlen aýtmak, diýmek, bolmanda aýdandan, diýenden bolmak islegi saklanyp galýar. Onsoň adam, eger açyk ýagdaýda bolsa, öz aýdasy gelýän zadyny däl-de, köplügiň goldaýan, bolmanda garşy çykmajak zadyny aýdan bolýar. Emma adamyň ýapyk ýagdaýda, anonim görnüşde pikir aýtmak mümkinçiligi hem bar. Ýöne özüni köp senzura astynda saklan adam köplenç anonim halda-da öz pikirini gowy aýdyp bilmeýär. Has anygy, onuň anonim pikirleri hem beýle bir original, özboluşly bolup çykmaýar. Belki, bu onuň içki senzuradan anonim ýagdaýda hem sypyp, gutulyp bilmezligindendir. Belki-de, uzaga çeken senzura onda original pikir goýan däldir. Ýa bu ýerde biziň düşünmeýän başga sebäplerimiz bardyr. Emma bir zat belli, ilki emedekläp, soň ýörjen-ýörjen bolmagy, ýöremegi, ylgamagy, ýykylmagy, turmagy, soň tigir sürmegi... öwrenişimiz ýaly, biz pikirlenmegi, pikir aýtmagy hem yzygiderli öwrenmeli, ösdürmeli bolsak gerek. Ýöne beýle ösüş, her näçe gynansak-da, diňe bir adamyň gürledilýän, ýa onuň aýdandygy aýdylyp, başgalaryň el çarpmagy ýa baş atmagy, bolmanda sesini çykarmazlygy talap edilýän jemgyýetinde mümkin däl.